U Noj Kúuchil Áanalte’ u Noj Mola’ay Nojlu’ume’ síij ti’ jump’éel yáax tsoltuukul k’u’ub ti’ u béelankil Pat A’almajt’aan tu k’iinil 24 ti’ agosto tu ja’abil 1935, u tuukulil u yáantajil meyaje’ béeychajak xan u ts’áabal ti’ tuláakal kaaj.
12 ti’ noviembre te’ ja’abo’, le yáaxt’aano’ chowajkúunsa’ab tumen ajpat a’almajt’aano’ob Luis Mora Tovar, Demetrio Bolaños Espinosa yéetel Carlos A. Calderón, máaxo’ob tu túuxto’ob le yáaxt’aan ti’ u Noj Mola’ay Nojlu’um, yéetel u nup’bal u múuch’ba’albe’enil u kúuchil áanalte’il kúuchil pat a’almajt’aan, kúuchil jets’ a’almajt’aan yéetel u Noj kúuchil Xokba’albalil.
Ujeel ba’a’alo’ob táakbesa’ab te’ yáaxt’aano’ leti’ u ya’abkúunsa’al u áanalte’ múuch’ba’albe’en yéetel tuláakal le siibal wa k’exbes molmeyajil ichil ujeel táanxel mola’ay jets’ a’almajt’aano’ob, mola’ay ka’analna’atil yéetel múuch’nojlu’um múuch’kabilo’ob.
Likil le ja’abo’, u kúuchil áanalte’ nojmola’ay nojlu’ume’ jéets’ tu yúuchben K’ujnaajil Santa Clara, tu beejil Tacuba yéetel Bolívar, tu k’ajláay kíiwikil Ciudad de México. Le kúuchilo’ k’u’ub tumen Mola’ay Xokba’albalil yéetel Páaybilt’aakin kaaj ts’okol tune’ tu k’iinil 7 ti’ enero tu ja’abil 1936 káaj u meyajil jel utskinajil.
U Kúuchil Áanalte’ ti’ Noj Mola’ay Nojlu’um yáax káaj u meyaj 4 ti’ septiembre tu ja’abil 1936 tumen Gonzalo Vázquez Vela, u No’ojk’abil Xook, tu táan óolal u jo’olpóopil ka’ach nojlu’um, General Lázaro Cárdenas. Likil tune’, le kúuchil áanalte’o’ jeebel ti’al kaaj.
Bejla’e’, le Noj kúuchil Áanalte’o’ tsáaba’an tu beejil Tacúba número 29, ti’ u Kajláay k’íiwikil Ciudad de México.
U Yorail je’ek’abile’ 9:30 u sáastal tak 13:00 horas chúumuk kíin. U áanalte’ múuch’ba’albe’enile’ ku k’uchul óoli’ 142 300 up’éel áanalte’ ti’ tuláakal súutkúuchil k’aj óolal, ts’okole’ u nojts’alabil múuch’ba’albe’enile’ chukbesa’an yéetel 5000 ujejejláasil u e’esaj ts’áaj oojelal ka’analna’atil, ka’anal meyajil, t’i’itbesajil yéetel ts’alabil máansaj oojelal ti’ nojlu’um.
Kéen ookokeche’, ka wilik le tsola’ants’íibil múuch’ba’albe’enilo’ yéetel u kúuchil xak’alil ti’al ka béeyak u xa’kalkaxanta’al áanalte’ob; tu tséele’ ku béeytal a wilik u kúuchil xook, tu’ux ku béeytal u k’a’amal tak 80 utúulul máak, tu paache’, ka wilik u kúuchil ts’áaj k’aj óolalil.
Tu kalapbeejil le kúuchil xooko’ ts’oka’an u beeta’al jejeláas e’esaj boonil, wíimbalil yéetel íits’atil cha’an ichil u jejeláas miatsil e’esajil ku beeta’al te’ kúuchilo’; beey xan báalts’áamil, cha’an xookil, e’esaj áanalte’ob yéetel cha’an k’aayilo’ob, Le ba’alo’oba’, ku beeta’al ichil u súutmeyajil Espacio Cultural San Lázaro, ts’oka’an u yaantal ti’ jump’éel ma’alob meyajil yéetel ts’áaj k’aj óolalil te’ Jets A’almajt’aanila’, beey tuno’ te’ u ts’o’ok wakp’éel ja’aba’ tu beetajo’ob 128 múuch’ e’esajil je’ka’aja’an ti’ tuláakal máak, tu’ux k’ucha’an tak 6000 utúulul máak cha’antik.
U Noj kúuchil áanalte’, tu kúuch beey kúuchil áanalte’il kaaje’, ts’oka’an u táan óoltik ja’abunja’abe’ maanal ti’ 10,000 utúulul wíinik ich paalil tak ch’ija’an máak, jejeláas u yáalxookilo’ob yéetel u kajnáalilo’ob.